Που θα βρω χρήματα για να κάνω την δική μου επιχείρηση;

Πόσες φορές έχετε σκεφτεί να κάνετε μια δική σας επιχείρηση, αλλά δεν είχατε τα απαιτούμενα χρήματα; Το αποτέλεσμα κάθε φορά είναι να εγκαταλείπετε την ιδέα σας, μη γνωρίζοντας όλες τις δυνατότητες χρηματοδότησης που υπάρχουν. Αυτό οφείλεται κυρίως στην έλλειψη ενημέρωσης, ή και στην «επιλεκτική» ενημέρωση σε μικρούς κύκλους επιχειρηματιών, για… ευνόητους λόγους. Γι’ αυτό θα πρέπει να φροντίσετε να ενημερώνεστε σωστά και έγκαιρα από εξειδικευμένους συνεργάτες...

Πάντα να έχετε υπ’ όψιν σας πως «χρηματοδοτούμαι» σημαίνει «παίρνω ρίσκο». Από τις αναρίθμητες επιχειρηματικές ιδέες μόνο μερικές καταφέρνουν να χρηματοδοτηθούν και ελάχιστες μετατρέπονται σε εμπορικά προϊόντα, ενώ μόνο λίγες από αυτές οδηγούν σε βιώσιμες επιχειρήσεις. Αυτό πολύ απλά σημαίνει πως η κατάλληλη προετοιμασία θα μειώσει το ρίσκο αυτό, και πως θα πρέπει να έχετε εξοπλιστεί με τις κατάλληλες και αντικειμενικές προβλέψεις. Εξ’ ορισμού «η επιχειρηματικότητα είναι η τέχνη να αξιολογείς και να αναλαμβάνεις λελογισμένο ρίσκο».

Έτσι, πριν από την χρήση οποιουδήποτε χρηματοδοτικού εργαλείου, θα πρέπει να έχουν προηγηθεί δύο πολύ σημαντικές διαδικασίες:

α) Να έχετε κατανοήσει καλά τις ανάγκες της επένδυσης σας, με:
- Ένα προσεκτικά σχεδιασμένο επιχειρηματικό σχέδιο (business plan)
- Αναλυτική μελέτη των αναγκών σας
- Πραγματική εκτίμηση του ύψους της επένδυσης (κτίρια, εξοπλισμός, ρευστότητα, ανθρώπινοι πόροι, κλπ)
- Εκτίμηση της χρονικής ροής απαίτησης χρήματος
- Υπολογισμό της ικανότητας αποπληρωμής
- Εκτίμηση της απόδοσης του κεφαλαίου

β) Να έχετε κατανοήσει καλά την λειτουργία του εκάστοτε χρηματοδοτικού προϊόντος, όπως:
- Αμεσότητα χρηματοδότησης
- Κόστος χρήματος
- Προϋποθέσεις χρηματοδότησης
- Επιπτώσεις
- Διαθεσιμότητα λύσεων

Τα είδη των κεφαλαίων που απαιτούνται για την ίδρυση και λειτουργία μια επιχείρησης είναι το αρχικό κεφάλαιο (δαπάνες ίδρυσης, αγοράς παγίων, οργάνωσης, κλπ), και το κεφάλαιο κίνησης (κάλυψη αξίας αποθεμάτων, διαφοράς μεταξύ απαιτήσεων και υποχρεώσεων, κλπ).

Παρακάτω λοιπόν ακολουθεί μια συνοπτική περιγραφή των μορφών χρηματοδότησης / κεφαλαίου που κυριαρχούν στη Ελληνική αγορά.

1) ΗΠΙΕΣ ΠΗΓΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ/ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ:

- Ίδια κεφάλαια: Τα δικά σας περιουσιακά στοιχεία, όπως διαθέσιμα χρήματα, καταθέσεις, μετοχές, ακίνητα, κλπ. Μπορεί όμως να είναι και άυλα αγαθά (δηλαδή μια απαίτηση σε μελλοντικό όφελος, που δεν έχει φυσική ή οικονομική υπόσταση), αλλά υπολογίζονται εξ ίσου με τα υλικά, όπως: η φήμη και πελατεία, η γνώση της αγοράς, η εμπιστοσύνη στις συναλλαγές, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, το λογισμικό Η/Υ, οι βάσεις δεδομένων, οι λίστες πελατών, οι τεχνικές ανάπτυξης σχέσεων με τους πελάτες , οι συμφωνίες με τους εργαζομένους, κλπ.

- Κεφάλαια φίλων/συγγενών/μεντόρων: Χρήματα που αποκτήθηκαν με δανεισμό από συγγενείς ή φίλους, γεγονός που πολύ συχνά σηματοδοτεί και το τέλος των σχέσεων. Μέντορες είναι οι προσωπικοί σας σύμβουλοι, με παραπάνω εμπειρίες ή μόρφωση από εσάς, που μπορεί να συνεισφέρουν και οικονομικά στην επιχειρηματική σας ιδέα.

- Προκαταβολή πληρωμής. Προϊόντα που θα προπωληθούν, κάνοντας έκπτωση στην τελική τιμή. Αυτό απαιτεί εξασφάλιση της ποιότητας και της παράδοσης των προϊόντων. Αν το κέρδος είναι χαμηλότερο από τα επιτόκια του δανεισμού, αξίζει τον κόπο και εξασφαλίζονται πωλήσεις. Αυτό όμως δεν είναι ιδιαίτερα εύκολο, ειδικά για νέα προϊόντα και τεχνολογίες.

2) ΜΗ ΗΠΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ/ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ:

- Τραπεζικός Δανεισμός. Είναι η πιο ευρέως διαδεδομένη μορφή χρηματοδότησης στους περισσότερους ανθρώπους, και αποτελεί την βάση του οικονομικού μας συστήματος. Χωρίς δάνεια δεν θα παραγόταν χρήμα. Έτσι, τα δάνεια ενθαρρύνονται και διαφημίζονται συνεχώς, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες μορφές, πράγμα που τα κάνει πιο δημοφιλή στο ευρύ κοινό. Παρά τους σύγχρονους μηχανισμούς χρηματοδότησης, υπολογίζεται ότι τουλάχιστον μία στις τρεις νέες επιχειρήσεις καταφεύγει στον τραπεζικό δανεισμό.

Χρειάζεται όμως ιδιαίτερη προσοχή. Με την κάλυψη έστω και ενός μικρού κομματιού των επιχειρηματικών σας αναγκών, η τράπεζα αποκτά νομικά προνόμια και δημιουργούνται δεσμεύσεις. Οι τράπεζες εξακολουθούν να είναι προσκολλημένες στη λογική των εμπράγματων ασφαλειών. Για ένα νέο επιχειρηματία, αυτό σημαίνει ότι για να πάρει τραπεζικό δάνειο πρέπει να βάλει ως εγγύηση μέρος ή και ολόκληρη την προσωπική του περιουσία, ή την περιουσία κάποιου τρίτου εγγυητή. Για την τράπεζα η διεκπεραίωση ενός αιτήματος για μικρό δάνειο αντιπροσωπεύει αναλογικά υψηλό κόστος, και είναι σίγουρα αναγκαίος ο εξοπλισμός του επιχειρηματία με τα κατάλληλα εργαλεία (επιχειρηματικό σχέδιο) ώστε να πείσει την τράπεζά του από την πρώτη κιόλας επίσκεψη. Είναι επίσης γνωστό ότι οι τράπεζες δεν δανείζουν σε όλους τους πελάτες τους με το ίδιο επιτόκιο, αλλά αυτό εξαρτάται από την πιστοληπτική και διαπραγματευτική ικανότητα του δανειοδοτούμενου.

Ως γενικό συμπέρασμα για τον τραπεζικό δανεισμό μπορούμε να πούμε ότι η πρόσβαση των νέων επιχειρήσεων σε αυτά τα κεφάλαια είναι(σε γενικές γραμμές) περιορισμένη και όπου παρέχεται τέτοιου είδους χρηματοδότηση, αυτό γίνεται υπό όρους μάλλον ασύμφορους για το νέο επιχειρηματία.

- Χρηματοδοτική Μίσθωση (Leasing). Είναι μία σύγχρονη μέθοδος μεσομακροπρόθεσμης χρηματοδότησης για την απόκτηση παγίων στοιχείων, δηλαδή εξοπλισμού και ακινήτων για επαγγελματική χρήση. Κάθε επιχείρηση ανεξάρτητα από νομική μορφή και μέγεθος μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτή τη μορφή χρηματοδότησης.
Η επιχείρηση ή ο επαγγελματίας επιλέγει τον εξοπλισμό ή το ακίνητο που θεωρεί κατάλληλο για τις ανάγκες του, η εταιρεία Leasing το αγοράζει από τον προμηθευτή ή από τον ιδιοκτήτη του και στη συνέχεια το ενοικιάζει για προκαθορισμένη χρονική περίοδο. Στο τέλος της μισθωτικής περιόδου, ο μισθωτής μπορεί είτε να επιστρέψει το πάγιο και να τερματίσει το συμβόλαιο, είτε να εξαγοράσει το πάγιο (εξοπλισμός - ακίνητο) έναντι συμβολικού τιμήματος είτε να ανανεώσει τη σύμβαση για ορισμένο χρόνο.

- Πρακτόρευση Απαιτήσεων (Factoring). Λειτουργεί με βάση μια σύμβαση που συνάπτεται μεταξύ του επιχειρηματία/προμηθευτή και της εταιρείας/ πράκτορα, με την οποία ο προμηθευτής εκχωρεί στον πράκτορα απαιτήσεις είσπραξης οφειλών έναντι των πελατών του. Πιο απλά, ο προμηθευτής αναθέτει στον πράκτορα να εισπράξει εκείνος οφειλόμενα ποσά από τιμολόγια, επιταγές, συναλλαγματικές κλπ. που του έχουν δώσει οι πελάτες του, ακολουθώντας τις νόμιμες διαδικασίες είσπραξης. Αποτελεί ένα εύκολο άμεσο και γρήγορο τρόπο χρηματοδότησης, ενώ παράλληλα όλες τις διαδικασίες παρακολούθησης και είσπραξης των απαιτήσεων μιας επιχείρησης τις αναλαμβάνει ο πράκτορας, ιδιαίτερα όταν την επιχείρηση βαραίνουν ζημίες από αφερέγγυους πελάτες. Το τελευταίο είναι σημαντικό, γιατί οι δικαστικές δαπάνες είσπραξης των οφειλομένων προς την επιχείρηση ποσών είναι μεγάλες, και γιατί δεν υπάρχουν εμπράγματες ασφάλειες (π.χ. προσημειώσεις, υποθήκες κλπ.) για τις απαιτήσεις.

- Εταιρείες κεφαλαίου επιχειρηματικών συμμετοχών (Venture Capitals). Είναι χρηματοπιστωτικές εταιρείες που χορηγούν κεφάλαιο μέσω της συμμετοχής τους στο μετοχικό κεφάλαιο της επιχείρησης, για προκαθορισμένο χρονικό διάστημα. Εκτός των κεφαλαίων, συμμετέχουν και στην διαχείριση της επιχείρησης, προσφέροντας την εμπειρία και την τεχνογνωσία τους. Σκοπός τους είναι η αύξηση του κεφαλαίου και η κερδοφορία της επιχείρησης, ώστε να αποχωρήσουν κερδισμένοι. Με λίγα λόγια συμμετέχουν και στο ρίσκο.

- Επιχειρηματικοί Άγγελοι (Business Angels). Με αυτόν τον όρο εννοούμε τους ιδιώτες επενδυτές οι οποίοι επενδύουν χρήματα και διαθέτουν χρόνο, εμπειρία και τεχνογνωσία σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που παρουσιάζουν προοπτικές ανάπτυξης. Συνήθως, είναι μέτοχοι ή ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, διευθυντικά στελέχη εταιριών, senior managers ή σύμβουλοι επιχειρηματικού σχεδιασμού, αλλά και συνταξιούχοι πρώην σύμβουλοι επιχειρήσεων. Ο ρόλος τους είναι διττός: από τη μια είναι επενδυτές που επενδύουν τα κεφάλαιά τους, και από την άλλη έχουν ενεργό ρόλο στην επιχείρηση αυτή είτε μετέχοντας στο διοικητικό συμβούλιο και παρέχοντας ανεπίσημα συμβουλευτικές υπηρεσίες είτε, σε ορισμένες περιπτώσεις, δουλεύοντας σε αυτήν υπό καθεστώς μερικής απασχόλησης. Όταν η επιχείρηση αναπτυχθεί αρκετά ο «ανεπίσημος επενδυτής» αποχωρεί εξαργυρώνοντας την συμμετοχή του πουλώντας το μερίδιό του σε άλλον επενδυτή (φυσικό ή νομικό πρόσωπο) ή στην ίδια την εταιρεία.

- Επιχειρηματικές Θερμοκοιτίδες (Business Incubators). Είναι εταιρείες οι οποίες παρέχουν σε νέο-ιδρυόμενες και με προοπτικές γρήγορης ανάπτυξης εταιρείες χρηματοδότηση, χώρους και εξοπλισμό, υπηρεσίες γραμματειακής υποστήριξης, συμβουλευτικές υπηρεσίες και υποστήριξη (όπως σε θέματα φοροτεχνικά, λογιστικά, νομικά, πληροφορικής, εξεύρεσης προσωπικού, κλπ), αλλά και ένα δίκτυο επαφών με πελάτες και προμηθευτές. Ως αντάλλαγμα η Επιχειρηματική Θερμοκοιτίδα παίρνει ένα ποσοστό του μετοχικού κεφαλαίου και / ή (σπανιότερα) πληρωμές από την νέο ιδρυόμενη εταιρεία.

- Άμεσες Ενισχύσεις (επιδοτήσεις/επιχορηγήσεις). Σπουδαία πηγή χρηματοδότησης είναι οι επιδοτήσεις από διάφορα προγράμματα που εντάσσονται σε Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, γραμματείες και ταμεία στήριξης. Εκτός τον αναπτυξιακό νόμο 3299/2004 ο οποίος είναι διαρκής, όλα τα προγράμματα είναι «ανταγωνιστικά» με καταληκτική ημερομηνία. Κάθε πρόγραμμα έχει συγκεκριμένο προϋπολογισμό και δέχεται προτάσεις τις οποίες αξιολογεί και βαθμολογεί ο φορέας υλοποίησης με βάση συγκεκριμένα κριτήρια αξιολόγησης. Εγκρίνονται οι προτάσεις που συγκεντρώνουν τη μεγαλύτερη βαθμολογία μέχρι την εξάντληση του προϋπολογισμού.

Γενικότερα, τα προγράμματα χρηματοδότησης των επιχειρήσεων στην Ελλάδα ποικίλουν μεταξύ τομέα παρέμβασης (Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα) και γεωγραφικής περιοχής (Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα). Η προκήρυξη τους, όπως και οι όροι, με τους οποίους παρέχεται η χρηματοδότηση μπορεί να διαφέρει από πρόγραμμα σε πρόγραμμα. Τα περισσότερα προγράμματα, εξ' άλλου, προκηρύσσονται περιοδικά και κατά κύκλους, γεγονός που καθιστά δυσχερή την έγκαιρη ενημέρωση των ενδιαφερομένων. Γι’ αυτό αν θέλετε να επωφεληθείτε από τα προγράμματα αυτά, φροντίστε λαμβάνετε συνεχή πληροφόρηση.

Η φάση που διανύουμε είναι, ωστόσο, μια φάση μεταβατική μεταξύ των προγραμμάτων του Γ΄Κ.Π.Σ και της νέας προγραμματικής περιόδου (ΕΣΠΑ 2007-2013). Πολλά προγράμματα ολοκλήρωσαν τον κύκλο τους και νέα προγράμματα θα ακολουθήσουν. Εκτός απ’ τον Αναπτυξιακό Νόμο 3299/2004 με την τροποποίηση 3522/2006 που «τρέχει» αυτή τη στιγμή, υπάρχουν και πολλά άλλα που τρέχουν παράλληλα και θα τα βρείτε εδώ στο e-pidotiseis.blogspot.com.



* Το παρόν άρθρο προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα και η αναδημοσίευσή του στο e-pidotiseis.blogspot.com γίνεται με άδεια του συντάκτη. Απαγορεύεται η αντιγραφή και η αναδημοσίευση του χωρίς την άδεια του συντάκτη.